O le mea e ofo ai, o kāloti taʻutaʻua uma lava o se malo faʻaletausaga. E talitonuina na amata ona tupu e pei o se aganuu i Afghanistan, ma na o mai i Europa i le VXI senituri. Ia i matou, o le lanu mumu ma se siusiu umi na aumaia ma mulimuli ane - i le XVII senituri. I lo matou atunuu, na sau mai Holani, ma i le taimi muamua sa le totoina ona o "aʻa", ae ona o luga, lea na faaaogaina e pei o le vevela ma le lanu. Ma e na o le taimi lava na iloa ai e tagata Rusia le taua atoa o kāloti fou, o le mea e maua ai le kalori e maualalo, ma o le manaia tele, lanu susulu, teuteuina o se ipu o ona uiga taua. I se taimi mulimuli ane na iloa ai o lenei aʻa e tele isi mea taua. Mo se faʻataʻitaʻiga, i totonu o kātiti e leai ni calories, ae o mea lelei ia, e faʻamaonia lelei le tino ma vitamini ma elemene, fesoasoani e feagai ma faʻamaʻi eseese. O se oloa sili lea ona lelei mo i latou oe mananao e aveesea le mamafa ma faaleleia lo latou ola maloloina.
E fia calorie i totonu o kapota fou?
I totonu o se fuamoa moli, e mafai ona maua se aofaiga tele o gaʻo gaʻo, ma o loʻo faʻamatalaina ai lenei mea suamalie manaia. E le gata i lea, o mea o loʻo i totonu o meaʻai gaʻo atonu e sili atu pe itiiti foi, e fuafua i le eseesega. E tusa ma le 80% o le aʻa o le vai, e sili atu nai lo le pasene o le gaʻo ma le porotini. Ma iinei foi o fiva , vitamini ma minerale. O le tele lava o caloti o loʻo i ai le vitamini A i foliga o beta-carotene, ae o loʻo i ai foi le vitamini C, vaega B, PP, K, N.
Mai minerale i kāloti e mafai ona e maua ai le uʻamea, potassium, calcium, phosphorus, magnesium, seleni, sima ma tutusa. I le selau kalama o kātiti fou, o calorie e leai
E matuā aoga lava le salati karakeke i le apu, o le mea e maua ai le kalori e sili atu nai lo na o kāloti masani, ae le tele, na o le 43 kcal. O lenei ipu e tumu lelei i vitamini , faʻamamaina le gastrointestinal tract ma e mafai ona faigofie ona suia se tasi o meaʻai ma le toesea o le mamafa.