I aso nei, e seasea ona e feiloai i se tagata e leʻi faalogo i se mea e uiga i le Pareto mataupu faavae. E taua lenei i le taimi o toleniga i le tele o kamupani, o lenei mataupu faavae ua pasi i upu a le gutu e tagata tomai faapitoa i le faatauina atu ma faasalalauga. Ae, o le a le ituaiga mataupu faavae lenei?
Pareto faʻamalosia mataupu
I le amataga o le 19 seneturi, na maua mai ai e le failotu iloga mai Italia e igoa ia D. Pareto se tulafono ofoofogia, lea ua matua mafai ai ona faamatalaina le tele o mea eseese o le olaga. O le mea e ofo ai, o lenei metotia o le matematika e talafeagai i le toetoe o mea uma e mafai. Talu mai lena taimi, e leʻi faʻamaonia, ma seia oʻo nei i le taimi nei ua mitamita le igoa o le tulafono 80/20 poʻo le Pareto.
Afai o le faʻamatalaina o le faʻamatalaga, o le Pareto maualuga le mataupu faavae o le: 80% o le tau e pau i luga o mea faitino e 20% o le numera aofaʻi, ae na o le 20% o le tau e maua mai i le 80% totoe o mea mai le aofaʻi. Ina ia iloa le faigata o le faauigaga, o lea tatou te tilotilo ai i faataitaiga.
Faʻapea o loʻo i ai se kamupani e faʻatau atu, ma o loʻo i ai se faʻavae o tagata faʻatau. E tusa ai ma le tulafono Pareto 20/80, tatou te maua: 20% o lenei faavae o le a aumaia ai le 80% o le tupe maua, pe a oʻo atu i le 80% o tagata faʻatau mai na o le 20%.
O lenei mataupu faavae e tutusa mo se tagata faapitoa. Mai le 10 mataupu na e faia i se aso, e naʻo le 2 o le a maua ai le manuia 80% i lau mataupu, ma isi 8 mataupu - e na o le 20%. Faafetai i lenei tulafono, e mafai ona iloa mea sili ona taua mai le aoga maualuga ma faʻaaoga lelei o latou taimi. E pei ona e malamalama, e tusa lava pe e te le faia isi mataupu e totoe 8, o le ae leiloa le 20% o le lelei, ae o le ae 80%.
I le auala, o le faitioga o le Pareto mataupu faavae na o le taumafai e suia le fua faatatau i le 85/25 po o le 70/30. E masani ona fai lenei mea i aoaoga po o aʻoaʻoga i pisinisi tau fefaatauaiga pe a totogi tagata fou. Ae ui i lea, e leai se isi sootaga e maua ai le molimau tutusa e lagolagoina ai le ola e pei o Pareto.
O le Pareto mataupu faavae i le olaga
O le a e maofa pe faʻapefea ona fesootaʻi vavalalata le mataupu Pareto i vaega uma o lo tatou olaga. O nisi nei o faataitaiga faʻalelei:
- 80% o tagata na maliliu i le 20% o taua i le lalolagi;
- 80% o taumafa e aina i le 20% o fale e sili ona lauiloa ma taugofie;
- 80% o le fufuluina o tala mo le 20% o ofu;
- 80% oa tatou taumafaiga ua aumaia ia i tatou e 20% oa tatou uo ma aiga;
- 80% o le taimi e faitau ai nusipepa tatou te faʻaaluina i le faitauina o le 20% o mea na lomia;
- 80% o le taimi na misia i le pepa malolo maʻi mo le 20% o tagata faigaluega a le kamupani;
- 80% o pepa aloaia e naʻo le 20% o tulaga o gaioiga e manaʻomia;
- 80% o telefoni valaau tatou te faia 20% o le aufailautusi o loʻo i ai i le telefoni;
- 80% o le vaalele aupito sili ona lelei i luga o le 20% o polokalama TV e pei o tagata maimoa;
- 80% o le palapala e maua i luga o le 20% o le eleele;
- 80% o oloa faatauina mai mo le 20% oa tatou tupe alu i aso taitasi;
- O le 80% o tupe a le atunuu ua faʻapitoa i lima o le 20% o le faitau aofaʻi.
O se lisi o nei faʻataʻitaʻiga o loʻo faʻaalia ai le mataupu faʻavae Pareto ola pea e mafai ona faʻaauau e faʻavavau. O le mea pito sili ona taua, e le gata ina talia lenei faamatalaga ma ia faateia i ai, ae ia iloa foi pe faʻapefea ona faʻaaogaina, faʻamaonia mataupu taua mai le le taua tele ma faʻaleleia le aoga i soo se auala.
E masani lava ona aoga le iloa e na o le 20% o au masani masani i aso uma o ni mea taua tele. E le o taimi uma e mafai ai ona iloa lelei, ae afai e te tausia pea le faʻamatalaga i le mafaufau, o le a e matauina na faigofie le teenaina o sauniga taua, mataupu e le talafeagai ma faʻaumatia le taimi na faʻaaluina. Faʻatasi i le autu, i luga o le faavae, e mafai ona e ausia taunuʻuga e manaʻomia i le taimi sili ona puupuu.