Aso Faavaomalo o Tagata ua Le atoatoa

O le numera o tagata le atoatoa i le salafa o le lalolagi ua faasolo ina faateleina. E naʻo Rusia o le a le o toe mamao le 10 miliona tagata, ma i Iukureini e tusa ma le tolu miliona. O le numera o faʻamaʻi faʻamaʻi ua faʻalauteleina, ua faʻatupulaia le soifua matua o le faitau aofai o atunuu atiaʻe. Ua iloa e tagata uma o soʻo se tagata i lona matua ua i ai se faʻalavelave maualuga e matua maʻi lava e maʻi pe maua se manuʻa matautia. E tusa ai ma fuainumera, e tusa ma le 3.8% o tagata i le lalolagi atoa mo mafuaaga eseese e iai se faʻalavelave ogaoga o le le atoatoa. Ole numera o tamaiti ei ai manaoga faapitoa e matua maualuga lava. O le mafuaʻaga lea ua faateleina ai le popole o faʻalapotopotoga a le malo e uiga i le faʻafitauli o le fetuunaiga o tagata le atoatoa i le olaga i la tatou sosaiete faʻalavelave.

Talafaasolopito o le aso

Afai e te fesiligia fafo i fafo atu o le tagata e le pasi ane, o le a le aso o le tagata le atoatoa, na o ni nai toaitiiti o le a mafai ona tuʻuina atu ia te oe le tali sao. O le tele o tagata soifua maloloina e le o nofouta i lona ola. O le Fono Aoao a le UN i le 1981 na faasilasilaina le Tausaga Faʻavaomalo o Tagata Faʻamaonia, ma i le 1983 le sefulu tausaga o Tagata Faʻamaonia. Na faʻamalosia e sui le auala tonu i faafitauli o tagata ei ai manaoga faʻapitoa, e puipui a latou aia tatau mo se olaga masani. I le aso 14 o Tesema, 1992, na faia ai le filifiliga lea i le Fono Aoao a le UN - e faamanatu ai le Aso Faavaomalo o Tagata Tetele i le aso 3 o Tesema i tausaga taitasi. I lenei aso, i setete uma o sui o lenei faalapotopotoga tele, e tatau ona faia ni mea tetele. E tatau ona latou tulimataʻi i le maualuga o le faʻaleleia o olaga o nei tagata, le vave faʻamautuina o faʻafitauli faʻafuaseʻi, ma lo latou faʻateleina faʻatasi i le olaga masani o lo tatou sosaiete.

O se mea lelei tele, o lenei faalapotopotoga faʻavaomalo faʻavaomalo e leʻi faʻamaoniaina ia pepa na faʻatagaina, ma faʻaauau pea ona tuʻuina atu lenei mataupu i ana ponesi. O se matafaioi tāua mo le tele o tagata sa faia e ala i le vaetamaina o le iugafono 48/96, lea na lisiina ai Tulafono Faafoe Faʻavae e faʻamautinoa ai avanoa tutusa mo tagata uma e le atoatoa le malosi. Na taliaina i le UN General Assembly i le aso 20 o Tesema, 1993. O se mea leaga tele, i le moni o mataupu o nei Tulafono, o loʻo faʻagesegese ona faʻatinoina e ofisa o le lotoifale. Afai e tupu lenei mea, semanu o le a le avea lena tulaga matautia o le solia o aia tatau a tagata ei ai manaoga faapitoa, lea tatou te vaaia i taimi uma io tatou olaga. Faʻamanatuina o le aso o tagata e le atoatoa, e faamanatu mai ai ia i tatou e toatele tagata e manaʻomia le fesoasoani tele. Talu ai ona o le le fiafia o matou pulepule, ua faamalosia ai e faʻaalu toetoe lava o latou olaga atoa i puipui e fa.

I luga o magaala o matou taulaga o le ae iloa ai le itiiti ifo o mea faʻamaʻi nai lo atunuu o Sisifo. E le ona o le itiiti o na tagata nai lo latou. O lenei mea moni ua na o le faʻamaonia ai e leai ni mea faʻavae elemene e mafai e pulega a le malo i le lalolagi malamalama ona fatuina mo o latou tagatanuu ei ai manaoga faapitoa. Na taʻu soo mai e le au tusitala o le tele o faitotoa e vaapiapi e le masani ona pasia ia nofoa faataavalevale masani. E mafai ona e faitauina le faasitepu i luga o tamatamailima, faʻaputuina i luga o fausaga mo le tupu. O felauaiga lautele e le fetaui mo tagata e le atoatoa. Ma o le taʻavale lava latou e le o leva, latou te foliga pei o tainasoa pe a faʻatusatusa i faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻi, i le taimi ua leva na faʻasalalauina mai i atunuu i Sisifo.

O le aso faʻavaomalo o tagata e iai manaʻoga faʻapitoa e faʻamanatuina saʻo ina ia mafai ai eo tatou pule ona manatuaina faafitauli o nei tagata ma ia taumafai e fesoasoani ia i latou. Latou te manaʻomia e le gata o togafitiga faafomaʻi, ae o se malamalama faigofie foi. E tatau i tagata lautele ona mataʻituina pea galuega a le taʻiala a le itumalo ma le aai, i le mamao e mafai ai, fesoasoani ia iloa i le olaga mataupu uma o Tulafono Faʻavae Faʻavae na faʻaaogaina e le UN i le luasefulu tausaga talu ai. Naʻo le manaʻomia ona e faia e le gata i lenei aso faapitoa, ae i le tausaga atoa, naʻo le taimi lena e mafai ai ona e ausia taunuʻuga moni i lenei mataupu.